Αμμόχωστος:  Η Ωραία Κοιμωμένη

Κάτω από τον καυτό κυπριακό καλοκαιρινό ήλιο μπαίνουμε στα Βαρώσια της Αμμοχώστου. Αυτή η περιοχή της πόλης που βρίσκεται ανατολικά του νησιού ήταν κλειστή για το κοινό από την τουρκική εισβολή του 1974. Άνοιξε ξανά το 2020, υπό την ηγεσία μιας επεκτατικής πολιτικής της Τουρκίας. Με αφορμή αυτή τη θλιβερή 50η επέτειο η ομάδα του Καλημέρα Μασσαλία θα σας ξεναγήσει στην Ωραία Κοιμωμένη.

Οι κεντρικοί δρόμοι έχουν ασφαλτοστρωθεί για να επιτρέψουν στους ταξιδιώτες να κυκλοφορήσουν σε αυτή που είναι γνωστή ως η πόλη-φάντασμα.

Σαν μια βόλτα στο τρένο του τρόμου σε ένα λούνα παρκ, ο επισκέπτης μπορεί να δει εκατέρωθεν σπίτια και κτίρια ερειπωμένα από την φθορά του χρόνου όπου η φύση έχει ανακτήσει τα δικαιώματά της.

Οι ξέγνοιαστοι τουρίστες παρελαύνουν στους άψυχους δρόμους σε αυτήν την πορεία που εκτείνεται 7 χλμ.

Διατέθηκαν λεωφορεία για τη διευκόλυνση της “εκδρομής”. Διατίθενται επίσης προς ενοικίαση ηλεκτρικά ποδήλατα, δείχνοντας τον ευτελισμό της κατάστασης και το χάσμα ανάμεσα σε μια πόλη που έχει παραλύσει από τον πόλεμο και μια ορισμένη επιθυμία για κανονικότητα.

Μπαίνουμε όλο και πιο βαθιά στην πόλη-φάντασμα και γινόμαστε μάρτυρες της Ιστορίας.

Η Ιστορία είναι αυτή ενός νησιού πολυπόθητου λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής του θέση. Αφού υπήρξε βρετανική αποικία, η Κυπριακή Δημοκρατία ιδρύθηκε το 1960. Δύο κοινότητες ζούσαν τότε στο νησί: η ελληνοκυπριακή κοινότητα η οποία ήταν η πλειοψηφία και η τουρκοκυπριακή κοινότητα που αποτελούσε την μειονότητα.

Η Αμμόχωστος ήταν τότε ένα δημοφιλές παραθαλάσσιο θέρετρο, που κατοικούνταν κυρίως από ελληνοκυπριακές οικογένειες.

Τα καταστήματα, τα κτίρια και τα ξενοδοχεία πιστοποιούν τον πλούτο και την ανάπτυξη της πόλης.

Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας είναι ένα αδιαμφισβήτητο παράδειγμα του μοντερνισμού των Βαρωσίων. Εγκαινιάστηκε λίγο πριν την εισβολή, η πρωτοποριακή αρχιτεκτονική της, πολύ μακριά από τους βυζαντινούς κανόνες, είχε κερδίσει τις αρνητικές κριτικές των κατοίκων.

Μετά από μόλις 14 χρόνια ύπαρξης, το νεαρό Κυπριακό Κράτος υπέστη την ένοπλη εισβολή από την Τουρκία. Η οποία δικαιολογεί ακόμη και σήμερα αυτή την παρέμβαση με τις εντάσεις που υπήρχαν στο νησί, αλλά τίποτα δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη λεηλασία και τη δολοφονία. Ο Ιούλιος του 1974 σηματοδότησε μια καμπή στην ιστορία και το μέλλον του μικρού νησιού της Μεσογείου. Η Αμμόχωστος, το πιο δυναμικό μέρος της χώρας, χτυπιέται ολότελα και βυθίζεται σε ένα αναγκαστικό ύπνο.

Έχοντας κατά νου τα φρικτά επεισόδια του Ιουλίου ‘74, η ομάδα μας φωτογραφίζει αυτά τα άψυχα σπίτια.

Οι φωτογραφίες που μέχρι πρότινος απαγορευόταν αυστηρά στην περιοχή είναι πλέον δυνατές. Οι δυο μόνο εξαιρέσεις αποτελούν η περιοχή υπό κατασκευή και οι στρατιωτικές βάσεις. Οι απειλητικές πινακίδες λειτουργούν ως στοιχείο υπενθύμισης για όσους θέλουν να απαθανατίσουν εις βάρος τους το λυπηρό τοπίο.

Τα Ηνωμένα Έθνη που βρίσκονται στο κέντρο της περίκλειστης πόλης προσπαθούν να δώσουν την ψευδαίσθηση ότι διασφαλίζουν την τάξη και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ενώ οι τούρκοι στρατιώτες φυλάνε με προσοχή σκοπιά. Είναι προφανές ότι η επίσκεψη αυτή δεν αποτελεί μια κλασική επίσκεψη σε κάποιο αρχαιολογικό χώρο ή κάποιο μουσείο. Το Βαρώσι είναι μια ανοιχτή πληγή, ένα παιχνίδι εξουσίας όπου τα ζάρια έχουν ριχτεί πριν από μισό αιώνα και η παρτίδα δεν έχει τελειώσει ακόμα, όλα μπορούν να αλλάξουν από τη μια στιγμή στην άλλη, ειδικά με τις πολιτικές στάσεις του τούρκου προέδρου.

Ανάμεσα στους επισκέπτες, παρατηρούμε μερικούς κατοίκους που βρίσκονται μετά από 50 χρόνια ενώπιον των σπιτιών που έπρεπε να εγκαταλείψουν βιαστικά. 

Οι μυρωδιές της λεμονιάς στο βάθος του οικογενειακού κήπου, αυτές του γιασεμιού, ο εκκωφαντικός θόρυβος του τραγουδιού των τζιτζικιών.

Κάθε λεπτομέρεια τους θυμίζει ακούραστα την πόλη τους και δάκρυα μελαγχολίας, θλίψης και πίκρας πέφτουν στα μάγουλά τους. 

Σαν σε αναστολή, αυτές οι οικογένειες περιμένουν μια λύση για να ανακουφιστεί ο πόνος τους. Η μνήμη τους είναι κολλημένη σε αυτόν τον Ιούλιο του '74 σαν ένα παλιό ραγισμένο δίσκο.

Στο τέλος αυτής της πορείας, μια παραλία με χρυσαφένια άμμο και κρυστάλλινα νερά που σχεδόν θα μας έκανε να ξεχάσουμε τη θλιβερή διαδρομή μας. Σε λίγο πέφτει η νύχτα στην Ωραία Κοιμωμένη και η αντανάκλαση των ερειπωμένων ξενοδοχείων εμφανίζεται στα νερά και μας επαναφέρει απότομα στην πραγματικότητα. Πρέπει να γυρίσουμε γρήγορα πίσω γιατί ο χώρος κλείνει τις πόρτες του.

Πώς μπορεί να βρεθεί μια λύση στο κυπριακό πρόβλημα και κατ' επέκταση να λυθεί το αίνιγμα του μέλλοντος της Αμμοχώστου; Μια λύση; Ποιά μπορεί να είναι αυτή; Να επιστραφούν οι περιουσίες στις οικογένειες και τους απογόνους τους. Πώς μπορεί να διαχειριστεί μια τέτοια κρίση και να αποκατασταθεί η ζημιά; Η πόλη που άφησαν αυτοί οι κάτοικοι πίσω τους δεν υπάρχει πια. Είναι μόνο μια χίμαιρα στη μνήμη των θλιμμένων καρδιών.

Η Αμμόχωστος, η Ωραία Κοιμωμένη περιμένει ακόμα εκείνο το γλυκό φιλί που θα την ξυπνήσει από τον πολύχρονο ύπνο της και θα της ξαναδώσει πνοή ζωής.